Stay informed and connected with the community through our exclusive features and in-depth coverage.
وقتی متقاضیان مهاجرت به کانادا با پاسخ منفی از سوی اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC) یا هیئت‌های مربوطه مانند IRB روبرو می‌شوند، طبیعی است که به دنبال راهی برای اعتراض یا تجدیدنظر باشند. اما برخلاف تصور بسیاری، سیستم مهاجرتی کانادا امکان تجدیدنظر (appeal) برای همه تصمیم‌ها را فراهم نمی‌کند. در بسیاری از موارد، تنها گزینه‌ی موجود درخواست بازنگری قضایی (Judicial Review) در دادگاه فدرال کاناداست.
به عنوان مشاور رسمی مهاجرت با تجربه‌ی بالا، مایلم نگاهی دقیق‌تر به این فرآیند بیندازم، تا متقاضیان با درک درست‌تری از ماهیت، مزایا و محدودیت‌های این مسیر آشنا شوند.
Judicial Review چیست؟
بازنگری قضایی به معنای بررسی قانونی بودن تصمیم یک مرجع دولتی توسط دادگاه فدرال است. در زمینه مهاجرت، این بازنگری شامل بررسی این موضوع است که آیا افسر مهاجرت یا مقام تصمیم‌گیرنده، فرآیند عادلانه‌ای را طی کرده و تصمیم خود را بر مبنای اصول قانونی، مستندات موجود و منطق معقول اتخاذ کرده یا خیر.
نکته مهم: دادگاه فدرال جایگزین تصمیم‌گیرنده اصلی نیست و در مورد درستی یا نادرستی نتیجه تصمیم وارد نمی‌شود؛ بلکه صرفاً بررسی می‌کند که آیا خطا یا بی‌عدالتی در روند تصمیم‌گیری رخ داده است یا نه.
چه زمانی می‌توان درخواست Judicial Review داد؟
این مسیر معمولاً برای تصمیم‌هایی مانند موارد زیر قابل استفاده است:
- ریجکت شدن ویزای تحصیلی یا کاری بدون دلیل منطقی یا با استدلال غیرقابل قبول
- رد درخواست پناهندگی در هیئت مهاجرت و پناهندگی (IRB)
- تصمیمات مربوط به ریمووال اوردر (دستور خروج)
- رد درخواست اقامت دائم از طریق برنامه‌های اقتصادی یا اسپانسرشیپ
- عدم پذیرش درخواست تمدید اقامت، ورک پرمیت یا بازدید
مهلت اقدام برای Judicial Review بسیار محدود است. برای مثال، در بسیاری از موارد، متقاضی فقط ۱۵ روز (در صورت حضور در کانادا) یا ۶۰ روز (در صورت خارج بودن از کانادا) از تاریخ دریافت تصمیم فرصت دارد تا درخواست خود را به دادگاه ارائه دهد.
مراحل کلی Judicial Review
- درخواست Leave (اجازه) از دادگاه: این مرحله ابتدایی است که وکیل متقاضی باید با ارائه پرونده مستدل، از دادگاه فدرال درخواست اجازه ورود به مرحله بررسی اصلی را داشته باشد. دادگاه فقط در صورت وجود نکات مهم یا خطاهای حقوقی آشکار، اجازه ادامه خواهد داد.
- مرحله رسیدگی: اگر Leave داده شود، پرونده وارد مرحله رسیدگی رسمی می‌شود. در این مرحله، دو طرف (متقاضی و وکیل دولت کانادا) استدلال‌های خود را به صورت کتبی ارائه می‌دهند و در صورت لزوم، جلسه دادرسی برگزار می‌شود.
- تصمیم دادگاه: در پایان، دادگاه ممکن است تصمیم مرجع مهاجرت را تأیید کند، یا آن را لغو کرده و به IRCC دستور دهد که تصمیم جدیدی بر اساس اصول قانونی اتخاذ کند. توجه داشته باشید که دادگاه *خود تصمیم جدید صادر نمی‌کند.
چرا مشاوره حقوقی اهمیت دارد؟
پرونده‌های Judicial Review ماهیت کاملاً حقوقی و فنی دارند و موفقیت در آن‌ها نیازمند تجربه عمیق در زمینه مهاجرت، تفسیر قوانین، و توانایی استدلال حقوقی است. حتی بسیاری از مشاوران مهاجرت نیز برای این نوع پرونده‌ها با وکلای دادگاه فدرال همکاری می‌کنند.
نتیجه گیری
Judicial Review یک مسیر مهم اما پیچیده در نظام مهاجرتی کاناداست. این فرآیند می‌تواند در مواردی که تصمیم‌های غیرمنصفانه یا نادرست گرفته شده‌اند، ابزار احقاق حق باشد. با این حال، به دلیل محدودیت‌های زمانی و پیچیدگی‌های حقوقی، توصیه می‌کنم متقاضیان در اولین فرصت با مشاور یا وکیل رسمی مشورت کنند تا در صورت امکان، استراتژی مناسبی برای پیگیری قانونی پرونده‌شان طراحی شود.
نویسنده: مهرداد استاد کرم پور
مشاور رسمی مهاجرت به کانادا
عضو رسمی CICC – شماره عضویت R416815
